راهنمای جوش و اتصالات جوشی ۱۳۹۰

از سال 1366 مقررات حاکم بر جنبه های مهندسی و فنی ساختمان (طراحی- نظارت- اجرا)، توسط وزارت راه و شهرسازی در قالب مقررات ملی ساختمان به تدرج وضع و الزامی شد. در حال حاضر این مقررات به درجه ای از کمال و غنا رسیده است که بعنوان مرجع و منبع آموزشی در زمینه های مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. در همین راستا دفتر تدوین مقررات ملی ساختمان اقدام به تهیه و انتشار کتاب راهنمای جوش و اتصالات جوشی 1390 جهت کمک به طراحی و اجرای اصولی سازه های فولادی نموده است.

اتصالات جوشی

سازه های فولادی مجموعه ای از اعضای باربر، ساخته شده از ورق و یا نیمرخ های فولادی می باشند که به کمک اتصالات جوشی یا پیچی به یکدیگر متصل شده و اسکلت ساختمان را به وجود می آورند. موضوعی که همیشه بحث برانگیز بوده و موجب نگرانی طراحان و سازندگان سازه های فولادی است، چگونگی رفتار این اتصالات در محل گره هاست.

وسایل اتصالی که برای ساخت اعضا و اتصال آنها به یکدیگر به کار می رود شامل، پیچ، پرچ و جوش است. در این میان استفاده از جوش در ساختمان سازی متعارف در ایران بسیار رایج است. در سطح جهانی، قدمت استفاده از جوش در ساخت اسکلت فولادی شاید به 100 سال برسد. در کشور ما نیز شاید بتوان قدمتی 50 ساله برای استفاده از اتصالات جوشی در ساختمان تصور نمود. طی این سالیان نسبتا طولانی ، مسلما پیشرفت های قابل توجهی در شناخت جوش و توسعه فن آوری های مربوطه صورت گرفته است. اما هنوز هم بدگمانی هایی در خصوص رفتار اتصالات جوشی در ذهن مهندسین وجود دارد. صدمات به وجود آمده در اتصالات جوشی ساختمان های بلندمرتبه تحت اثر زلزله، عاملی برای افزایش این بدگمانی هاست.

ضعف های اجرایی در اتصالات جوشی

با وجود تمام این معضلات هنوز نمیتوان جانشینی برای اتصالات جوشی متصور بود. عقیده اهل فن بر این است که اگر استانداردهای مربوطه در طراحی و اجرای اتصالات جوشی به خوبی بکار گرفته شود، با توجه به خواص متالوژیک و مکانیکی ناحیه جوش شده، نباید اشکال خاصی در رفتار اتصالات جوشی به وجود آید. گواه خوب این ادعا استفاده موفق از جوش و اتصالات جوشی در صنایع کشتی سازی، خودرو سازی، مخازن تحت فشار، خطوط انتقال گاز و صنایع نظیر آن می باشد که در آنها اتصالات جوشی به طور موفقیت آمیزی ایفای نقش نموده اند.

با توجه به موارد فوق می توان نتیجه گیری نمود که عامل اساسی بروز مشکلات در جوشکاری های ساختمانی، عدم رعایت اصول اساسی در حین اجراست. متأسفانه این معضل در صنعت ساختمان کشور ما بسیار حادتر است. با توجه به وجود سابقه نسبتاً طولانی در استفاده از جوشکاری در صنعت ساختمان در ایران و وجود کارخانه های تولید کننده تجهیزات و لوازم جوشکاری از قبیل دستگاه های جوش، الکترود و غیره، از لحاظ سطح آموزش پرسنل جوشکاری و به کار گرفتن آیین نامه های تعیین صلاحیت جوشکاران و تأیید کیفیت درزهای جوش، بسیار فقیر هستیم.

اگر از تعدادی پروژه های عمرانی خاص صرفنظر نماییم. غالبا اکثر پرسنل جوشکاری شاغل در بخش ساختمان، آموزش خاصی ندیده و فاقد تبحر لازم هستند و معضل مهمتر اینکه هیچ کنترلی بر روی کیفیت اجرای جوش وجود ندارد.

راهنمای جوش و اتصالات جوشی در ساختمانهای فولادی ویرایش ۱۳۹۰

با توجه به قوانین جاری، در سطح ساختمان سازی مسکونی، تنها فرد مسئول در قبال کیفیت ساختمان و رعایت موارد آیین نامه ای، مهندس ناظر می باشد. که با توجه به برنامه های آموزشی دوره های مهندسی، اغلب مهندسین نیز از قواعد و آیین نامه های اجرایی مربوط به جوشکاری کم اطلاع و شاید بی اطلاع هستند.

با توجه به حساسیت امر، دفتر تدوین و ترویج مقررات ملی ساختمان از چند سال قبل اقداماتی به منظور افزایش آگاهی مهندسین ناظر در این زمینه نمود. کتاب حاضر با عنوان راهنمای جوش و اتصالات جوشی در ساختمانهای فولادی ویرایش1390  نیز بخشی از این اقدامات است که هدف اصلی آن آشنایی مهندسین ناظر با دستگاه ها و اصول اجرایی جوشکاری است.

این مجموعه شامل 15 فصل است که با استثنای فصول 10 و 11 که در بر گیرنده اصول طراحی اتصالات جوشی است. باقی فصول در ارتباط مستقیم با مسائل اجرایی، نظارت و کنترل کیفیت جوش می باشند.

فهرست مطالب کتاب راهنمای جوش و اتصالات جوشی ویرایش ۱۳۹۰

فصل 1. معرفی جوشکاری ساختمانی

فصل 2. وسایل و تجهیزات جوشکاری قوس الکتریکی

فصل 3. الکترود

فصل 4. طراحی درز جوش

فصل 5. عیب های جوش

فصل 6. تغییر شکل های ناشی از جوشکاری

فصل 7. بازرسی جوش- بازرسی چشمی (عینی)

فصل 8. آزمایش های ارزیابی

فصل 9. مسائل اجرایی در کارهای فولادی

فصل 10. طراحی جوش

فصل 11. طراحی اتصالات

فصل 12. جوش درزهای استاندارد

فصل 13. تعداد عبور

فصل 14. کنترل کیفی در ساختمان های کوچک

فصل 15. برنامه ریزی و آزمایش ها

راهنمای جوش و اتصالات جوشی آزمون نظام مهندسی

لازم به ذکر است کتاب راهنمای جوش و اتصالات جوشی ویرایش ۱۳۹۰ یکی از منابع آزمون ورود به حرفه مهندسان می باشد که در بودجه بندی سوالات آزمون نظام مهندسی از تأثیر گذارترین و نمره آور ترین مواد این آزمون به شمار میرود. البته در فهرست مواد آزمون اینگونه ذکر شده که فقط بخش های مربوط به نظارت و اجرا مورد نظر هستند.