کتاب راهنمای مبحث هشتم مقررات ملی ساختمان

(براساس ویرایش ۹۸)

کتاب راهنمای مبحث هشتم مقررات ملی ساختمان (بر اساس ویرایش ۹۸) ، منتشر شده است:

مقدمه:

مبحث هشتم مقررات ملی ساختمان مجموعه‌ای از قوانین، الزامات و ضوابط مربوط به مصالح، طراحی و اجرای ساختمان های مصالح بنایی می‌باشد. ادبیات به کار رفته در این مبحث، بالطبع، به صورت بایدها و نبایدها، بدون ارائه دلیل و یا تفسیر است. استفاده از چنین ادبیاتی در مقررات ملی ساختمان در مواردی برای سازندگان و مهندسان ابهاماتی پدید خواهد آورد. بنابراین، وجود یک راهنمای جامع، که بندهای مختلف مبحث را به تفصیل، تشریح و تفسیر کند، می‌تواند مکمل بسیار مناسبی برای مبحث ودرک بهتر ضوابط ارائه شده در آن باشد. خوشبختانه، این مهم برای اولین بار در خصوص مبحث هشتم مقررات ملی ساختمان میسر گردیده است و راهنمای مبحث در فاصله زمانی اندک پس از انتشار ویرایش سوم مبحث در اختیار جامعه مهندسین کشور قرار گرفته است.

ویرایش سوم مبحث هشتم مقررات ملی ساختمان، بنا به اقتضا و در مسیر به روز رسانی مبحث، با تغییرات گسترده‌ای نسبت به ویرایش‌های قبلی مبحث تدوین شده است . در فصل اول این ویرایش، علاوه بر گسترده‌تر شدن تعاریف، علائم اختصاری مورد استفاده در فصل های مختلف مبحث آورده شده است. در فصل دوم ویرایش جدید، اطلاعات و ضوابط بیشتری در رابطه با انواع و ویژگی‌های مصالح ارائه شده است. فصل سوم ویرایش جدید نیز مورد بازنگری مفصل قرار گرفته است. به ویژه، ضوابط مربوط به اعضای غیرسازه ای به صورت مبسوط در این فصل گنجانده شده است. بیشترین تغییرات در ویرایش جدید مربوط به فصل چهارم و ارائه ضوابط طراحی و اجرای ساختمان‌های بنایی مسلح است. با توجه به استفاده گسترده از ساختماه‌های بنایی با کلاف در کشور، در ویرایش جدید، فصل پنجم مبحث نیز دوباره‌نویسی شده و با هدف رفع ابهامات و کمبودهای موجود، گسترش قابل ملاحظه‌ای نسبت به ویرایش قبلی یافته است.

از تغییرات عمده مبحث هشتم در ویرایش جدید ، حذف فصل مربوط به ساختمان های بنایی غیرمسلح(فصل ششم ویرایش دوم) می باشد. عملکرد لرزه‌ای این نوع ساختمان‌ها،  که عمدتا به صورت سنتی و بدون کلاف ساخته می‌شوند، بسیار ضعیف بوده و شکست و فروپاشی آنها در زلزله باعث تلفات جانی و مالی گسترده گردیده است . بنابراین ، با حذف این دسته از ساختمان‌ها، استفاده از کلاف در کلیه ساختمان‌های بنایی غیرمسلح الزامی گردیده است. حذف این گروه از ساختمان‌ها از مبحث هشتم ، به معنی منع اجرای ساختمان‌های سنتی نمی‌باشد، بلکه صرفا اجرای کلاف در آنها الزامی شده است و در در نتیجه به گروه ساختمان‌های بنایی باکلاف ( فصل پنجم) انتقال نیافته‌اند.

بنابراین، در فصل گسترش یافته پنجم، مؤلفه‌های معماری، ساختاری و مصالح ساختمان‌های سنتی، از جمله، سقف‌های قوسی، مسلح و شیب‌دارچوبی و عایق رطوبتی کاهگل مورد توجه قرار گرفته است. در رابطه با امکان استفاده از مصالح سنتی مانند خشت و یا خشت تثبیت شده در ساخت دیوارهای سازه‌ای‌ نیز، علیرغم مسکوت بودن آن در ویرایش جدید مبحث هشتم، در راهنمای حاضر (فصل پنجم) شرایط استفاده از چنین مصالحی مورد بحث قرار گرفته است.

راهنمای موجود مجموعه کاملی از بندهای ویرایش سوم مبحث هشتم مقررات ملی ساختمان ، به همراه توضیح و تفسیر این بندها می‌باشد. به این ترتیب که ، در ابتدا بند و یا بندهایی از مبحث آورده شده است ( با فونت کوچک و به صورت ایتالیک)، سپس توضیح و تفسیر بند و یا بندها (با فونت درشت)، به همراه مجموعه‌ای از شکل‌های تشریحی مربوط به آن بندها، ارائه شده است. امید است که این راهنما در راستای آشنایی بیشتر سازندگان و مهندسین با اهداف ضوابط و الزامات مندرج در مبحث هشتم مقررات ملی ساختمان و رفع ابهامات مربوط به آنها مثمر ثمر واقع گردد.

پیشگفتار کتاب راهنمای مبحث هشتم مقررات ملی ساختمان :

به استناد ماده ۳۳ قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان، وزارت راه و شهرسازی تدوین مقررات ملی ساختمان را به عنوان فراگیرترین اصول و ضوابط حاکم بر ساخت و ساز در کشور، که شامل حداقل الزامات برای طراحی، اجرا و نگهداری ساختمان‌ها است، بر عهده دارد. بدیهی است برطرف نمودن مشکلات موجود در عرصه ساخت‌و‌ساز در کنار وضع الزامات فنی، نیازمند وجود سایر اسناد و مدارک تکمیلی، شامل ضوابط کنترلی، استانداردها و مشخصات فنی، فهرست های بازبینی و نیز مدارک پشتیبان و راهنماهاست.

نظر به اینکه ضوابط مندرج در مقررات ملی ساختمان با رعایت ایجاز و اختصار تدوین می‌شود، به منظور درک صحیح‌تر مقررات ملی ساختمان، استفاده از راهنماها و مدارک توضیحی، به شفاف سازی مقررات کمک خواهد کرد. دفتر تدوین مقررات ملی ساختمان ضمن تدوین مباحث مقررات ملی، تهیه راهنمای مباحث را نیز در دستور کار خود قرار داده است.

دراین راستا ، راهنمای مبحث هشتم مقررات ملی ساختمان، که اختصاص به طرح و اجرای ساختمان‌های با مصالح بنایی دارد،  با هدف کمک به مهندسان در طراحی و اجرای این گروه از ساختمان‌ها و نیز استفاده دانشجویان و سایر علاقه‌مندان، تهیه شده است. یادآوری این نکته ضروری است که مندرجات این راهنما جایگزین الزامات مقررات ملی ساختمان نمی‌باشد.

فهرست مطالب :

۸-ر-۱کلیات

۸-ر-۱-۱ هدف

۸-ر-۱-۲ دامنه کاربرد

۸-ر-۱-۳ تعاریف

۸-ر-۱-۴ علائم اختصاری

۸-ر-۲ مشخصات مصالح وکنترل کیفیت

۸-ر-۲-۱ کلیات

۸-ر-۲-۲ مصالح ساختمانی

۸-ر-۲-۳ ویژگی های مکانیکی مصالح

۸-ر-۲-۴ ارزیابی مقاومت فشاری مشخصه واحد بنایی

۸-ر-۲-۵ مدول گسیختگی واحد بنایی

۸-ر-۲-۶ کارآیی مصالح سیمانی

۸-ر-۳ ضوابط عمومی

۸-ر-۳-۱ کلیات

۸-ر-۳-۲ ساختگاه

۸-ر-۳-۳ پیکره بندی ساختمان

۸-ر-۳-۴ اعضای سازه ای

۸-ر-۳-۵ اعضای غیرسازه ای

۸-ر-۳-۶ دیوار محوطه

۸-ر-۴ ساختمان های بنایی مسلح

۸-ر-۴-۱ کلیات

۸-ر-۴-۲ بارگذاری

۸-ر-۴-۳ تحلیل

۸-ر-۴-۴ الزامات میلگردگذاری

۸-ر-۴-۵ الزامات اجرایی بنایی

۸-ر-۴-۶ طراحی بر مبنای روش مقاومت نهایی

۸-ر-۴-۷ اجرای اعضای بنایی مسلح

۸-ر-۴-۸ الزامات غیرسازه ای

۸-ر-۴-۹ مثال های طراحی اعضای بنایی مسلح

۸-ر-۵ ساختمان های بنایی با کلاف

۸-ر-۵-۱ کلیات

۸-ر-۵-۲ محدوده کاربر

۸-ر-۵-۳ مصالح

۸-ر-۵-۴ الزامات معماری

۸-ر-۵-۵ الزامات سازه ای

۸-ر-۵-۶ الزامات غیرسازه ای

۸-ر-پ-۲ طراحی به  روش تنش مجاز

۸-پ-۲-۱ کلیات

۸-پ-۲-۲ بارگذاری

۸-پ-۲-۳ اصول تحلیل

۸-پ-۲-۴ الزامات میلگردگذاری

۸-پ-۲-۵ الزامات اجرای بنایی

۸-پ-۲-۶ طراحی بر روش تنش مجاز

۸-پ-۲-۷ طراحی پی

۸-پ-۲-۸ طراحی دال

۸-پ-۲-۹ الزامات غیرسازه ای

فهرست منابع

واژه نامه