کتاب هندبوک جامع تابلو های برق فشار ضعیف

قابل استفاده برای :

• علاقه‌مندان ورود به حرفه نظام مهندسی تاسیسات برقی صلاحیت‌های طراحی، نظارت و اجرا
• کارشناسان رسمی دادگستری و قوه قضائیه
• دانشجویان رشته‌های مهندسی برق
• طراحان تابلوهای برق صنعتی فشار ضعیف

کتاب هندبوک جامع تابلوهای برق فشار ضعیف

پیشگفتار کتاب هندبوک جامع تابلوهای برق

بدون شک تابلو‌های برق جزء لاینفک کارخانه‌ها هستند و بدون آنها نمی‌توان کارخانه‌ای را تجسم کرد. در کتاب هندبوک جامع تابلوهای برق انواع تجهیزات و المان‌های برق صنعتی به همراه شکل‌ها و نمودارهای کابردی شرح داده شده است. ساختار انواع دستگاه‌های اندازه‌گیری شرح و توصیف شده است. به عبارت دیگر فصل اول کتاب شامل تجهیزات مورد نیاز یک کارگاه تابلوسازی و در فصل‌های بعدی تابلو‌های خازنی و انواع دیگر تابلوها با مثال کاربردی آورده شده است. همچنین اصلاح ضریب توان به روش‌های مختلف مورد بحث قرار گرفته است. مطالب کاربردی از جمله محاسبات مورد نیاز تهویه تابلو و یا محاسبات فیلتر پسیو شرح داده می‌شود.

قابل استفاده برای

علاقه‌مندان ورود به حرفه نظام مهندسی تاسیسات برقی صلاحیت‌های طراحی، نظارت و اجرا

کارشناسان رسمی دادگستری و قوه قضائیه

دانشجویان رشته‌های مهندسی برق

طراحان تابلوهای برق صنعتی فشار ضعیف

مقدمه کتاب هندبوک جامع تابلوهای برق

برق یکی از صنایعی است که می‌توان گفت بیشترین بازار را در جهان به خود اختصاص داده است و با اطمینان کامل می‌توان گفت یکی از صنایع مهم در جهان می‌باشد.

در حال حاضر بیشترین بازار کار را در رشته‌های برق سیستم‌های قدرت به خود اختصاص داده‌اند که در این رشته‌ها یکی از مهمترین مشاغلی که در کشورهای بزرگ دنیا وجود دارد صنعت تابلوسازی مدارهای فرمان و قدرت می‌باشد که توانسته بازار خوبی را برای افراد ایجاد کند، زیرا تمامی کارخانجات و اداره‌ها و مؤسسات و حتی ساختمان‌های بزرگ و کوچک به این صنعت نیازمندند.

امروزه در شهرهای بزرگ و کوچک کارگاه‌ها و شرکت‌های زیادی مشغول به کار می‌باشند که توانسته‌اند افراد زیادی را از نظر شغلی تامین کنند و این صنعت روز به روز پیشرفته‌تر می‌شود تا جایی که سیستم‌هایی کنترل مکانیکی در تابلوهای برق کم کم از رده خارج می‌شوند و سیستم‌های هوشمند PLC توانسته بازار کار را در دست بگیرند و کشور ما نیز در حال توسعه در این زمینه‌ها می‌باشد ولی هنوز تمامی کارخانجات و شرکت‌ها نتوانسته‌اند این سیستم جدید را بر روی دستگاه‌ها و وسایل خود پیاده کنند، زیرا در کشور ما متخصصان زیادی در این زمینه‌ وجود ندارند ولی چندین شرکت و کارگاه اقدام به تولید این نوع تابلوی سیستم هوشمند کرده‌اند و باید مسئولان توجه بیشتری را به این مورد داشته‌باشند.

برق و سیستم‌های قدرت و تابلوهای آن از مهمترین عوامل به راه افتادن کارخانجات و صنایع می‌باشند به طوری که بدون آن نمی‌توان هیچ نوع تولیدی را در یک کشور داشت پس باید آن را جدی گرفت و به آن اهمیت زیادی داد.

کتاب هندبوک جامع تابلوهای برق فشار ضعیف مناسب چه افرادی است ؟

جهت اسفاده مهندسین برق که می‌خواهند در زمینه طراحی، ساخت و مونتاژ تابلوهای برق فشار ضعیف، اصول شینه‌کشی و چیدمان تابلوها، شناخت قطعات برقی صنعتی و تجهیزات اندازه‌گیری، طراحی مدارات فرمان و قدرت و محاسبات الکتریکی مربوط به آنها، محاسبات تهویه تابلو برق و عیب‌یابی  و تست‌های رایج تابلو برق و عیب‌یابی و تست‌های رایج تابلو برق فعالیت داشته باشند به رشته تحریر درآمده است.

همچنین هندبوک جامع تابلوهای برق حاوی جدول‌ها، نمودارها، شکل‌ها و نقشه‌های مربوط به هر فصل می‌باشد. این کتاب شرح مفصلی از طراحی‌ تابلوهای برق فشار ضعیف ‌می‌باشد که مطمئنا برای تمام کسانی که به نحوی با این صنعت درگیر هستند بسیار پربار و ارزنده خواهد بود.

فهرست مطالب

پیشگفتار

فصل اول / مراحل ساخت و مونتاژ تابلو برق در کارگاه

مقدمه

مراحل کلی ساخت تابلو

۱- بخش فلز و جوشكاری

۲- رنگ كاری، پوشش‌های پودری ( رنگ کوره‌ای پودری )

پوشش تابلوهای فشار ضعیف

الف) زیرسازی

ب) رنگ‌آمیزی نهایی

۳- مونتاژ بدنه و اسكلت داخلی

۴- مونتاژ الكتریكی

الف) كنتاكتور

ب) كلیدهای اتوماتیك و فیوزهای كاردی

پ) كلیدهای مینیاتوری MCB

ت) شینه‌ها

ث) سیم‌كشی

ماشین‌آلات مورد استفاده برای تولید تابلو برق

۱- دستگاه برش (گیوتین لنگی)

۲- پانچ ۸ تنی

۳- دریل دستی

۴- خم كن

۵- دستگاه فرم‌دهی شمش‌ها

۶- دریل ستونی

۷- دستگاه جوش اینورتری و جوشکاری CO2

۸- سیستم كوره

۹- بخش كنترل كیفیت تابلو  QC(Quality Control)

1. 1. بخش كنترل مونتاژ بدنه

   2. بخش کنترل مونتاژ الكتریكی

نکات فنی اجرای سیستم‌های تهویه

انواع فن تابلوی

الف- LOUVER

ب- Grill

فن خنک‌کننده تابلو و ترموستات فن

هیتر تابلوی (گرمکن)

۱- هیتر رادیاتوری با فن و بدون فن

۲- هیتر مسطح سیلیکونی

کپسول‌های اطفاء حریق

لوزی آتش

اطفاء حریق تابلو برق

تکنولوژی اطفا حریق تابلو برق

روشنایی داخل تابلو

پلاک مشخصات تابلو برق

کف پوش عایقی

ابزارهای پرکاربرد در سوراخ کاری

۱- گرد بر فلزیHOLE SAW

۲- برقو

دریچه‌های انفجاری

اینترلاك‌ها

اجزای تابلو برق

اینترلاک مکانیکی کلید‌ها

کیت قفل تابلو برق (استاندارد)

پرسش‌ها

فصل دوم / شناخت قطعات و المان‌های ساخت تابلو برق

کابلشو (کفش کابل)

انگشتی (مفق یا بوش)

شینه (Busbar) (باس بار)

ترمینال ریلی یا ترمینال تابلویی

ریل فلزی

داکت

جیب نقشه

کاور شفاف

گلند

مقره‌ها (Insulator)

انواع مقره

۱- چکمه‌ای

۲- اتکایی (رزینی)

۳- پله‌ای

۴- آچارخور

براس بوش (brass bush)

بوشن

انواع بوشن‌ها

کاندولت

ریخته‌گری تحت فشار یا دایکَست (Die casting)

وارنیش

الف- وارنیش معمولی

ب- وارنیش نسوز

ج- وارنیش حرارتی یا شرینگ

انواع حروف سیم و شماره سیم جهت لبیل‌گذاری سیم و کابل

انواع وایرشو‌های (سرسیم لوله‌ای) روکش دار (wire lug)

بست کمربندی و نوار فرم

لوله‌های برق (کاندوییت conduit)

الف- خرطومی فلزی (Flexible)

ب- پلی اتیلن (PE: Polyetilen)

پ- پولیكا (PVC:Polyvinyl Choloride)

ت- فولادی(Steel pipes)

باس داکت (Bus Duct)

مهمترین کاربردهای سیستم باسداکت در صنعت برق

تسمه مسی

خازن

پریز صنعتی

فیوزها

کلاس کاربرد فیوز‌ها طبق IEC 269

۱) فیوز فشنگی یا بکسی (BUCHSE)

فیوز‌های DIAZED و NEOZED

۲) كاربرد فیوزهای فشنگی یا LS

۳) کلید مینیاتوری پیچی اتوماتیك یا طرح آلفا

۴) کلید‌های مینیاتوری (MCB)

جریان لحظه‌ای (قدرت قطع)

جریان نامی

۵) کلید مینیاتوری DC

۶) کلید ایزولاتور (مینیاتوری خشک)(Isolator, Disconnector, Maintenance Switch)

لاگ اوت و تگ اوت (Lock out / Tag out)

۷) فیوزهای فشار قوی

فیوز نوع Stud Mount Type

تجهیزات جانبی فیوز NH

۸) فیوز کات اوت

ساختار فیوز کات اوت

فیوز ولتاژ بالا

۹) فیوز کریر (جانشین فیوز‌های فشنگی سنتی) یا  fuse-disconnector

۱۰) فیوزهای شیشه‌ای

انواع فیوزکش

سلکتویته یا هماهنگی (backup protection)

حفاظت پشتیبان چگونه تعیین می‌شود؟

بی متال یا رله حرارتی (TOR)(Thermal Over Load Relay)

حفاظت الکتروموتور با رله حرارتی

انتخاب کلید‌های اتوماتیک فشار ضعیف (استاندارد ۲ وIEC 60947-1)

۱- کلید مینیاتوری MCB

۲- کلید کمپکت محافظ موتوری (کلید محافظ الکتروموتور معروف به کلید ترمیک)

۳- کلید کمپکت (بدنه تزریقی) ((Miniature Current Circuit Breaker

لوازم جانبی کلید‌های کمپکت

اصطلاحات و علائم مهم در کلید‌های کمپکت و رله‌های الکترونیکی

۴- کلید‌های اتوماتیک هوایی فشار ضعیف (Air circuit breaker)

۵- کلید جریان تفاضلی (RCCB)

انواع تیپ‌های RCD

۱- تیپ AC

۲- تیپ A

۳- تیپ F

۴- تیپ B

محاسبات تنظیم جریان کلید MCCB

کلید‌های چاقویی یا تیغه‌ای (knife Switch)

الف- كلیدهای دستی تیغه‌ای (کاردی)

ب- کلید‌های غلتکی

پ- کلید زبانه‌ای

انواع کلید‌های گردان یا سلکتور سوئیچ (پاگو)

کلید ولتمتر

كلید فیوز  (DISCONECTOR SWITCH)

پلاک کابل

نوع پلاستیکی

پلاک کابل فلزی

کلید مغناطیسی ( سنسور مجاورتی) (reed switch)

كنتاكتورها (رله مغناطیسی)

ساختمان و طرز كار كنتاكتور

حلقه‌های اتصال كوتاه روی هسته بوبین كنتاكتور (حلقه فراژه):

این اجزاء عبارتند از:

مقادیر نامی كنتاكتورها

مهمترین مقادیر نامی كه بر روی كنتاكتور قید می‌شوند عبارتند از:

۱) جریان نامی

الف) جریان دائمی (Ith2)

ب) جریان هفتگی (Ith1)

پ) جریان هشت ساعتی (Ith) ( Rated Conventional Thermal Current)

ت) جریان كار نامی (Ie) ( Rated Operational Current)

ث) جریان هفتگی اتصال كوتاه ضربه‌ای (Isc)

۲) ولتاژهای نامی

الف) ولتاژ كار نامی (Ue) ( Rated Operational Voltage)

ب) ولتاژ عایقی نامی (Ui) ( Rated Insulation Voltage)

پ) ولتاژ تغذیه نامی (UC) ( Rated Control Circuit voltage)

۳) قدرت قطع

۴) طول عمر كنتاكتور

۵) حداکثر ولتاژ ضربه‌ای قابل تحمل U_imp (lightning impulse withstand voltage)

كنتاكتورهای كمكی (کنتاکتور فرمان)

پلاتین کمکی (Auxiliary Contact)

کنتاکتورهای جریان مستقیم

کاربرد کنتاکتورهای DC

رله شیشه‌ای

رله قفلی Latching relay))

تایمر‌ها (رله‌های زمانی)

۱- تایمر موتوری یا الكترومكانیكی

۲- تایمر الكترونیكی

۳- تایمر بی متال یا حرارتی

۴- تایمر پنوماتیكی یا نیوماتیکی (با فشار هوا یا بادی)

۵- تایمر هیدرولیكی (با فشار روغن)

۶- تایمر دیجیتالی

الف- تایمرهای آنالوگ صنعتی

ب- تایمرهای دیجیتالی صنعتی

تایمرسوئیچ (Time Switch) یا تایمر برنامه‌پذیر

۱- تایمر سوئیچ روزانه  (Daily time switch)

۳- تایمر سوئیچ سالانه  (Yearly time switch)

کاربرد تایمر سوئیچ‌‎ها

شستی‌ها

۲) شستی استوپ STOP

۳) شستی استارت ـ استوپ یا دوبل (DOBLL – START – STOP)

لیمیت سوئیچ ها- کلید‌های تماسی (سوئیچ‌های محدود کننده)

الف- کلید محدود کننده (LIMIT SWITCH)

ب- میکرو سوئیچ (Micro Switch)

کلید قطع اضطراری (کلید قارچی) emergency stop switch

ترموستات کلید تابع حرارت (stat+Thermo)

موارد کاربرد

فتوسل (photo+cell)

کلید چنج آور (دوطرفه) Switch) (Changeover

چشم الکتریکی (Sensor) – مجاورتی

کلید تابع دور (کلید گریز از مرکز)

رله ضربه‌ای

مدار الکتریکی رله زمانی

لامپ سیگنال

رله‌های قابل برنامه‌ریزی (Programmable Logic Controller (PLC

منبع تغذیه

درایوها ((VVVF) (variable-voltage-variable-frequency

رگولاتورخازنی

رله کنترل فاز

طریقه نصب رله کنترل فاز

رله کنترل جریان

طریقه نصب رله کنترل بار

ترانس ایزوله (Isolation Transformer)

کاربرد:

برد رله (کارت ایزولاتور)

پل یکسوساز

پارازیت گیر رله‌های الکترومکانیکی

واریستور (Voltage Dependent Resitor) یا (Varistor)

ساختار داخلی واریستور

فیلترهای پسیو هارمونیک

رله‌های حالت جامد SSR (Solid State Relay)

سنسور‌های القایی (مجاورتی، غیرتماسی یا پراکسیمیتی)

نحوه نصب سنسورهای القایی

سنسور‌های خازنی (مجاورتیProximity)

ویژگی‌های سنسور القایی آتونیکس PR12-4DN

ارستر (Surge Protection Device)

۱- وریستور

۲- تریستور SCR

۳- دیود خنثی ساز ولتاژ گذرا (Transient Voltage Suppression (TVS) diode)

۴-  GDT (Gas Discharge Tube)

نقشه داخلی سرج ارستر

الف- حفاظت اولیه (میله فلزی فرانکلین) (Lightning rod):

ب- حفاظت داخلی (ثانویه) ( Surge arrester):

فیوز پشتیبان  (back up fuse)

نحوه قرار‌گیری سرج ارستر

کلاس سرج ارسترها

طول هادی‌های ارستر

پارامترهای سرج ارستر

تعداد قطب‌ها

قوانین کابل‌کشی در تابلو

فلوتر (Level Switches) (Float Level)

الف- کنترل سطح مایعات با فلوتر مکانیکی(شناوری)

ب- فلوتر الکترونیکی

کاربرد

کلید تابع فشار یا سوئیچ فشار (پرشر سوئیچ)(Pressure Switch)

اجزاء کنترل در یک سیستم اتوماسیون صنعتی

۱- اندازه‌گیرها

۲- کنترل‌کننده

۳- محرک‌ها

ترانسدیوسر (Transducer)

تجهیزات سنجش دما در صنعت

ترموکوپل PT100

ترانسمیتر (TRANSFER+METER)

انواع ترانسمیترها عبارتند از

ترمیستور (thermistors)

پل وتستون (Wheatstone Bridge)

تفاوت RTD و ترمیستورها

شیر برقی (ولو) (Solenoid Valve)

نرم افزار‌های پر کاربرد در برق صنعتی

اینورتر (Inverter)

سلول خوشیدی (Solar cell)

تعاریف سلول و ماژول و پانل و آرایه

سلول گالوانی

پرسش‌ها

فصل سوم کتاب هندبوک جامع تابلوهای برق / شـناخـت و بـكـارگیـری انــواع  دستگاه‌های اندازه‌گیری الكتریكی

۱- آمپرمتر

اندازه‌گیری جریان متناوب به صورت مستقیم

اندازه‌ گیری‌جریان بارهای القایی

اندازه‌گیری جریان متناوب‌به صورت غیر مستقیم -ترانس جریان (CT) (ترانس کوران)

مزایای ترانسفورماتورهای اندازه‌گیری

کلاس دقت ترانس‌های جریان (cl.)

آمپرمترهای کلمپی

۱- کلمپ ترانس جریان

۲- کلمپ پره آهنی یا انبری

۳- کلمپ آمپرمتر اثر هال

۲- اندازه‌گیری اختلاف سطح الکتریکی (ولتاژ) (Potential Transforme)

۲- اندازه‌گیری ولتاژ به صورت غیر مستقیم – ولتاژهای بالا

اندازه‌گیری به وسیله ترانسفورماتور ولتاژ الکترومغناطیسی  PT

۱- بردن نامی

۲- فرکانس نامی

۳- نسبت تبدیل ترانس ولتاژ (R)

۴- مقدار استاندارد توان خروجی

کلاس دقت PT  (Potential Transformer Accuracy Class)

خطاهای ذاتی در ترانسفورماتور ولتاژ دو نوع هستند:

۱- خطای نسبت (Ratio Error)

– خطای زاویه فاز (Phase Angle Error)

تعداد دور سیم پیچ‌ها در PT

۳- اندازه‌گیری اختلاف فاز

مصرف‌کننده‌های اکتیو و راکتیو

اصطلاح پیش فازی (Lead) و پس فازی (Lag)

اندازه‌گیری فرکانس

اندازه‌گیری توان اکتیو (فعال)

مِیگر(تستر عایقی) (megger)

انواع اتصالات میگر

خروجی محافظ The Guard Terminal

اصول عملکرد میگر الکترودینامیکی

اندازه‌گیری توان راکتیو (غیر فعال)

توالی سنجRST

۱- چرخشی (rotating type)

۲- استاتیکی (Static Type)

۳- توالی سنج‌های دیجیتالی

ترانس کوربالانس

Core Balance Current Transformer

طریقه نصب

نصب ترانس CBCT در تابلوهای MCC

کلید‌های  ELCB (Earth Leakage Circuit Breaker)

ترموویژن (Thermo+graphy)

فازیاب (فازنما)

دستگاه اندازه‌گیری مقاومت سیستم ارت تابلوی (پایش آنلاین شبکه زمین)

انرژی‌سنج (اکتیو)

انرژی‌سنج سه فاز (اکتیو)

کنتور راکتیو

دستگاه سنکرونسکوپ

۱- الکترومکانیکی

۲- الکترونیکی

هارمونیک آنالایزر

دورسنج

سرعت سنج مکانیکی یا تاکوژنراتور

دورسنج مادون قرمز (لیزری)

دورسنج مادون‌قرمز و مکانیکی

دورسنج‌مغناطیسی

تحلیل مدار سرعت سنج دیجیتالی

دورسنج با سنسور فوتوالکتریک

کالیبراسیون

پرسش‌ها

فصل چهارم کتاب هندبوک جامع تابلوهای برق / نصب خازن‌های اصلاح ضریب توان

مقدمه

اصول کنتاکتور خازنی

تفاوت کنتاکتور خازنی با کنتاکتور معمولی در چیست؟

عملکرد کنتاکت‌های کنتاکتور خازنی

جریان هجومی  (Inrush Current)

مقاومت تخلیه (Discharge resistors)

بانک خازنی

مزایای خازن‌گذاری در تجهیزات

انواع جبران سازی

۱- جبران‌ساز انفرادی

۲- جبران‌ساز گروهی

۳- جبران‌ساز مرکزی

۴- جبران‌سازی ترکیبی (مختلط)

نحوه انتخاب راکتور هارمونیک مناسب

محاسبات ضریب C/K در رگولاتور خازنی (Threshold level)

انتخاب فیوز مناسب خازن

محاسبه توان اکتیو

محاسبه مقدار انرژی راکتیو

شرح نمودار محاسباتی اصلاح ضریب توان

تعیین سایز کابل برای بانک خازنی

روشی برای تخمین مقدار قدرت خازن

محاسبات قدرت خازن مورد نیاز با کنتور الکترومکانیکی

انرژی‌سنج الکترومکانیکی

بررسی سلامت خازن فشار ضعیف

اتصال بانک خازنی همراه درایوها

پلاک خازن حاوی چگونه اطلاعاتی می‌باشد؟

وسیله تخلیه، مقاومت E – مثلا جنس CFR = Carbon Film Resistor

پروژه طراحی فیلتر هارمونیک بانک خازنی

۱- اسکلت تابلو بانک خازنی

طراحی تهویه برای تابلو بانک خازنی

اسکلت تابلو بانک خازنی

خازن‌های قدرت و راکتورهای جدا کننده

مدار قدرت بانک خازنی

تعداد و نوع خازن‌ها

حفاظت

نقشه مدار قدرت و فرمان تابلو بانک خازنی

محاسبات انتخاب خازن برای الکتروموتور سه فاز

پرسش‌ها

فصل پنجم / شناخت انواع تابلو‌ها در صنعت برق

تابلو ‌برق (Electrical panel – Panel board)

انواع تابلو‌ها

الف- metal clad:

۲- تابلوهای کشویی:

ب- تابلوهای (Rack) :

تابلوهای ضد انفجار

اطلاعات ATEX چگونه نمایش داده می‌شود؟

کدگذاری تجهیزات بر اساس استاندارد ATEX

۱- تابلوهای fix نوع معمولی

۲- تابلو برق مدولار (compartment type)

۳- تابلوهای برق نوع metal clad

۴- تابلو برق کشویی (withdrawable switchgear)

۱- تابلوهای MCC

۲- تابلوهای  LCP PANEL

۳- تابلوهای بانک خازنی PFC

۴- تابلو برق توزیع distribution panel

۵- تابلوی کنترل یا PLC

۶- تابلوی RTU

تابلو‌های داخلی برق ساختمان

۱- تابلوی تقسیم واحد (Distribution Panel)

۲- تابلوی عمومی (General Panel)

۳- تابلوی کنتور(Main Distribution Panel)

بررسی استاندارد تابلو‌های فشار ضعیف ۱ -۶۰۴۳۹ IEC

ساختمان بیرونی

تابلوی باز (open type assembly)

تابلوی جلو بسته (dead front assembly)

تابلو سلولی (cubicle type assembly)

تابلوی چند سلولی (multi cubicle type assembly)

تابلوی میزی (desk type assembly)

تابلو جعبه ای (box type assembly)

تابلوی چند جعبه‌ای (multi box type assembly)

تابلوی داخل ساختمان (assembly for indoor installation)

تابلو هوای آزاد (assembly for outdoor installation)

روش نصب تابلو‌ها

۱- قسمت‌های ثابت  (fixed parts)

۲- قسمت‌های کشوئی و جداشدنی  (withdraw able & removable parts)

۱- تابلوی ثابت

۲- تابلوی قابل انتقال

درجه حفاظت IP

نمونه چارت تابلو‌های سیستم LV

نمونه تابلو‌های صنعتی برق

پرسش‌ها

فصل ششم کتاب هندبوک جامع تابلوهای برق/ طراحی مدارات فرمان و قدرت و نقشه‌خوانی

مقدمه

سطوح استاندارد

انواع نقشه‌های برق

نقشه چیدمان تجهیزات (Riser diagram)

Electrical riser diagram residentiad

نقشه‌برق on-line (تک خطی یا فنی)(single line diagram یا sld)

نقشه‌برق حقیقی یا عملی (نقشه مسیر جریان یا گسترده)

نقشه‌ برق ترمینال (Terminal)

نقشه‌برق‌مونتاژ(Assembly)

نقشه برق‌کابل و وایرینگ (wiring)

نقشه‌برق (Layout) یا جانمایی

نقشه‌ترمینال خارجی

نقشه‌های مدار فرمان و قدرت

۱- شمای فنی و حقیقی مدار فرمان و قدرت راه‌اندازی موتور سه فاز ستاره – مثلث با کلید غلتکی

۲- شمای فنی چپگرد – راستگرد کلید‌های اهرمی، غلتکی و زبانه‌ای صفر و یک

۳- شمای حقیقی چپگرد –راستگرد با کلید‌های اهرمی، غلتکی و زبانه ای صفر و یک

۴- شمای فنی راه‌اندازی با کلید‌های اهرمی، غلتکی و زبانه‌ای صفر و یک

۵- شمای حقیقی را ه اندازی با کلید‌های اهرمی، غلتکی و زبانه‌ای صفر و یک

۶- مدار فرمان و قدرت راه اندازی موتور سه فاز بصورت یکی بجای دیگری دستی

۷- مدار فرمان و قدرت راه اندازی موتورسه فاز بصورت یکی بجای دیگری اتوماتیک

۸- مدار فرمان و قدرت راه‌اندازی موتور تکفاز بصورت چپگرد- راستگرد معمولی – حفاظت کامل

۹- مدار فرمان و قدرت راه اندازی موتور سه فاز بصورت تک استارت

۱۰- مدار فرمان و قدرت راه اندازی موتور سه فاز بصورت چپگرد- راستگرد معمولی-حفاظت ناقص

۱۱- مدار فرمان و قدرت راه اندازی موتور سه فاز بصورت چپگرد و راستگرد معمولی-حفاظت کامل

۱۲- مدار فرمان و قدرت راه اندازی موتور بصورت ستاره- مثلث دستی

۱۳- مدار فرمان و قدرت راه اندازی موتور بصورت ستاره- مثلث اتوماتیک

۱۴- رله الکترونیکی ستاره- مثلث

۱۵- مدار فرمان و قدرت ستاره- مثلث چپگرد و راستگرد- دستی

۱۶- مدار فرمان و قدرت ستاره-مثلث، اتوماتیک،راه‌اندازی خودکار در برگشت برق

۱۷- روابط ترمز جریان مستقیم

۱۸- مدار فرمان و قدرت ترمز جریان مستقیم یک موتور القایی – راه اندازی مستقیم

۱۹- مدار چپگرد-راستگرد با ترمز DC

۲۰- مدار ترمز جریان مستقیم موتور سه فاز

۲۱- راه‌اندازی ستاره-مثلث با اصلاح ضریب توانPFC

۲۲- راه اندازی موتور روتور رینگی با مقاومت راه انداز روتور به صورت مرحله ای با تایمر

۲۳- اصلاح ضریب توان موتورΔ/Y با کنترل دور توسط اتوترانسفورماتور

پرسش‌ها

فصل هفتم / اصول چیدمان و جاسازی لوازم مورد نیاز در تابلوها

مقدمه

۱- حفظ رعایت نکات ایمنی در مقابل برق گرفتگی و آتش‌سوزی

۲- رعایت نکات فنی

۳- صرفه‌جویی در هزینه‌های قطعات تابلو برق و کاهش حجم استفاده از سیم و کابل‌ها

۴- نظم و زیبایی تابلو برق

اجزای تشکیل دهندۀ تابلو برق

ابعاد و اندازه لوازم مورد استفاده در یک تابلو برق

فضاهای خالی بین لوازم مورد استفاده در تابلو‌های برق

ارائه طرح به تابلو ساز

فضا برای باسبار اصلی و انشعاب

استاندارد محافظت در برابر ضربه IK

محاسبات تهویه تابلو برق

محاسبات فن

تهویه طبیعی

تعریف تهویه اجباری

چگونگی انتخاب خنک‌کننده تابلو برق

محاسبه مبدل حرارتی هوا / هوا

محاسبه فن و فیلتر

شرحی بر سیستم خنک کننده تابلو برق بدون مبرد و کمپرسور

لیست برآورد متریال (Material Take Off-MTO)

درخت محصول یا فرمول ساخت (Bill Of Material)

پرسش‌ها

فصل هشتم / اصول شینه‌کشی

اجرای شینه‌بندی

الف- (روش اول – روش تجربی)

۱- نصب قطعات

۲- ابعاد

۳- سوراخ‌کاری

۴- خم اول

۵- خم دوم

نکات مهم در بستن کابل به شمش

ب- نحوه خم کردم شینه (روش دوم)

شرح انجام کار

مثال کاربردی

شرح انجام کار

نکاتی در مورد شینه‌بندی

حداکثر دمای پیوسته شینه

انتخاب شكل سطح مقطع شینه

تعیین ابعاد شینه

برآورد وزن شینه

عوامل مهم در آرایش شینه‌ها

فاصله هوایی شینه‌ها (فاصله خزشی)

جدول محاسبه سایز شینه‌بندی تابلو برق

اندازه مناطق تماس شمش

محاسبه وزن صفحه مسی و سیم‌های مسی

قدرت قطع کلید‌ها

فرمول‌های خمکاری شمش‌ها

پرسش‌ها

فصل نهم محاسبات الکتریکی مدارات قدرت و انتخاب تجهیزات

بخش اول: پلاک الکتروموتور

پلاک موتور القایی

كلاس حرارتی عایقی موتور:

حفاظت عمومی موتور

انواع رژیم‌های كاركرد یا چرخه کار الکتروموتور (Duty Types)

۱-S1 كاركرد پیوسته یكنواخت

۲-S2 كاركرد كوتاه مدت

۳-S3 كاركرد غیر دایمی تناوبی

۴-S4 كاركرد غیر دایم تناوبی به همراه راه‌اندازی نسبتاً طولانی در ابتدای هر استارت

۵-S5 كاركرد غیر دایم تناوبی به همراه راه‌اندازی نسبتاً طولانی در ابتدای هر استارت به همراه استفاده از ترمز الكتریكی

۶-S6كاركرد پیوسته بصورت پریودیك

۷-S7 كاركرد پیوسته بصورت پریودیك به همراه ترمز الكتریكی برای توقف

۸-S8 كاركرد پیوسته به همراه تغییرات سرعت بار

۹-S9 كاركرد غیر پریودیك بار به همراه تغییرات سرعت در بار

۱۰-S10 كاركرد با باری كه دارای مقادیر متفاوت ولی ثابتی باشد.

مقدار متوسط توان، گشتاور و جریان

ضریب سرویس SF (Service Factor)

محدوده ولتاژ و فرکانس موتور

مصرف انرژی

نوع نصب

سیستم تهویه و خنک‌کننده

بخش دوم: پلاک کنتاکتور

بخش سوم: انتخاب روش راه‌اندازی الکتروموتور و اطلاعات فیوز، بی‌متال و…. با توجه به جداول

الف- راه‌اندازی یک ضرب DOL

ب- راه‌اندازی ستاره- مثلث

محاسبات راه‌اندازی و حفاظت الکتروموتورها

موارد مصرف روش‌های مختلف راه‌اندازی

تعیین رنج قطعات

نحوه محافظت از مصرف کننده‌های با جریان راه‌اندازی بالا

ب- راه‌اندازی ستاره و مثلث  Y-Δ

طریقه‌ی اتصال موتور ستاره – مثلث  Y-Δ

مدار قدرت ستاره – مثلث

زمان راه‌اندازی ستاره – مثلث

تنظیم جریان رله حرارتی در جبرانسازی انفرادی

ج- روش‌های جدید راه‌اندازی الکتروموتورها

روش‌های مختلف راه‌اندازی موتورهای القایی

راه‌اندازی مستقیم  (Direct On Line DOL) Direct starting

روش راه‌اندازی ستاره- مثلث (Normal star-delta starting)

روش راه‌اندازی با اتوترانسفورماتور ( واریاک یا کمپانساتور) (Auto-transformer starting)

راه‌انداز نرم با تجهیزات الکترونیک قدرت (Soft Starter)

مزایای استفاده از سافت استارتر

مدار قدرت سافت استارت تریستوری و کنترل زاویه آتش

وظیفه کنتاکتور بای پس خارجی

راه‌اندازی به روش مثلث داخلی یا insid delta

ضرورت استفاده از soft starter برای پمپ‌ها

روش‌های start توسط سافت استارترها

روش جریان ثابت (constant current)

روش کنترل شتاب (adaptive acceleration control)

راه‌اندازی ضربه‌ای (kick start)

روش رمپ ولتاژ (voltage ramp)

روش‌کنترل گشتاور (torque control)

روش‌های stop توسط سافت استارترها

روش توقف آزاد (freewheel stop)

روش‌شیب ولتاژ (soft stop)

روش کنترل گشتاور (torque control)

روش راه‌اندازی با  VSD ((Variable Speed Drive)) Variable Frequency Drive

ساختار داخلی VSD

بخش یکسوساز

بخش اینورتر

باس DC

مقاومت ترمز (Braking resistors)

راکتور خروجی درایو

انتخاب صحیح سافت استارت یا اینورتر

انتخاب اینورتر برای یک الکتروموتور سه فاز

۱- توان نامی

۲- جریان نامی

۳- نوع کاربری

۴- دمای محیط

۵- ارتفاع از سطح دریا

اثر جریان‌های فرکانس بالا در بلبرینگ

آشنایی با جریان بلبرینگ

راه‌اندازی موتور سه فاز با استفاده از برق تکفاز

روش تنظیمات کلید MCCB

محافظت کامل موتور با حسگر حرارتی

۱: ترمیستور PTC

نحوه سیم‌کشی دستگاه نظارت PTC

۲: سوئیچ اورلود (Overload Switch) یا OLP

۳: ترموستات (Thermostat) یا (PTO)

۴: Thermal Cutoff Switch

تکنیک‌های طراحی حفاظت الکتروموتورها

حفاظت موتور با اتصال مثلث

حفاظت موتور با اتصال ستاره

رله مدار حفاظت ولتاژ نقطه خنثی اتصال ستاره

رله مدار حفاظت ولتاژ اتصال مثلث

مدار حفاظتی فاز باز با استفاده از سه ترانسفورماتور جریان

راه‌اندازی موتور شنت DC

کنترل سرعت موتور جریان مستقیم سری

کنترل سرعت موتور القایی با دیود

مدار ترمز معکوس موتور DC

کنترل مدار استارت موتور DC شنت توسط رله زمان

مدار ترمز موتور القایی با خازن سه فاز

کنترل چپگرد-راستگرد موتور شنت DC

نقشه راه‌اندازی الکتروموتور سه فاز، تکفار شده توسط خازن

مدار محافظت از موتور در برابر داغ شدن سیم پیچ‌ها

پرسش‌ها

فصل دهم / عیب‌یابی و تست‌های رایج تابلو برق

اصول عیب‌یابی تابلوهای الكتریكی

مشخصات الکتریکی تابلو برق

الف- تست، تحویل و انجام مراحل بازرسی در کارخانه Factory Acceptance Test) FAT TEST)

ب- نصب و راه‌اندازی در سایت (Installation&Site Acceptance Test) SAT TEST

تست‌های روتین

۱- چک کردن عایق

۱-۱ –اندازه‌گیری مقاومت عایقی

طریقه تست عایقی تابلوهای فشارضعیف

نحوه تست تابلو

تست میگر

تست hipot

۱-۲- تست دی الکتریک (dielectric test)

تست ولتاژ ضربه‌ای (Voltage impulse test)

۲.۱ شرایط تست

۲.۲ اندازه‌گیری مقاومت مداوم

ترابل شوتینگ، اینترلاک، ارتینگ و سرویس و نگهداری دوره‌ای

۱- ترابل شوتینگ

۲- سیستم اینترلاک در تابلو‌های برق

تفاوتInter trip و Inter lock

۳- ارتینگ تابلو برق

۴-سرویس و نگهداری در بازدید‌های دوره‌ای تابلوهای برق

انواع روش‌های زمین کردن تابلو برق

۱- زمین کردن الکتریکی تابلو برق

۲- زمین کردن حفاظتی تابلو برق

روش‌های مختلف زمین کردن بار

۱- زمین کردن بار

۲- روش مستقیم

۳- روش غیر مستقیم

پرسش‌ها

فصل یازدهم / بررسی تخصصی الکتروموتورها و تابلوها

تاثیر دمای هوا و ارتفاع از سطح دریا در قدرت

الف-الکتروموتور

۱- حداکثر دمای محیط Maximum ambient temperature

۲- ارتفاع (Altitude)

فاکتورهای موثر در کارآیی و عملکرد موتور:

ب- تابلو‌های برق

۱- ارتفاع از سطح دریا

۲- دمای محیطی بالا

فصل دوازدهم کتاب هندبوک جامع تابلوهای برق / نقشه‌های اجرایی طراحی و ساخت تابلو‌های لوازم اندازه‌گیری

پیوست۱: تابلوهای لوازم اندازه‌گیری مجتمعی (مسکونی، تجاری و اداری)

نمای‌داخلی تابلو کنتور یک فاز و سه فاز

نمای داخلی تابلو کنتور ۱+۲ و ۱+۳

نمای‌داخلی تابلو کنتور ۱+۴ و ۱+۵

نمای داخلی تابلو کنتور ۱+۶

نمای‌داخلی تابلو کنتور ۱+۷ و ۱+۸

نمای داخلی تابلو کنتور ۱+۹ و ۱+۱۰

نمای داخلی تابلو کنتور ۱+۱۱ و ۱+۱۲

نمای‌داخلی تابلو کنتور ۱+۱۳ و ۱+۱۴

نما داخلی تابلو کنتور ۱+۱۵ و ۱+۱۶

نمای داخلی تابلو کنتور ۱+۱۷ و ۱+۱۸

نمای‌داخلی تابلو کنتور ۱+۱۹ و ۱+۲۲

نمای داخلی تابلو کنتور ۱+۲۳

نمای‌داخلی تابلو کنتور ۱+۱ سه فاز

نمای داخلی تابلو کنتور ۱+۲ سه فاز

نمای‌داخلی تابلو کنتور ۱+۳ سه فاز

نمای داخلی تابلو کنتور ۱+۴ سه فاز

نمای‌داخلی تابلو کنتور ۱+۵ و ۱+۶ سه فاز

نمای داخلی تابلو کنتور ۱+۷ و ۱+۸ سه فاز

نمای داخلی تابلو کنتور ۱+۹ سه فاز

پیوست۲: تابلوهای لوازم اندازه‌گیری غیر مجتمعی تکفاز و سه فاز (به صورت توکار و روکار و نصب بر روی پایه)

پیوست ۳: تابلو لوازم اندازه‌گیری دیماندی

تابلو لوازم اندازه‌گیری مشترکین دیماندی :

با ترانس جریان‌های ۱۰۰ تا ۲۰۰ آمپر

تابلو لوازم اندازه‌گیری مشترکین دیماندی :

با ترانس جریان‌های ۲۵۰ تا ۳۰۰ آمپر

تابلو لوازم اندازه‌گیری مشترکین دیماندی :

نصب روی سکو بتنی با ترانس جریان‌های ۳۰۰ تا ۵۰۰ آمپر

پیوست ۴: طرح تابلو لوازم اندازه‌گیری غیر دیماندی

سیم‌بندی مدار کنتور‌های هوشمند

رنج ترانس جریان و کلید MCCB و شینه تابلو لوازم اندازه‌گیری با آمپراژ انشعاب

ضمیمه یکم: نکات فنی در خصوص تابلو‌های برق

الف) نکات فنی تابلو برق که باید در ساخت و طراحی تابلو در نظر گرفته شود:

ضمیمه دوم: پروژه عملی

ضمیمه سوم: جداول مهندسی برق

مشخصات سنسورهای مجاورتی نوع DC سه سیمه سری PR آتونیکس

کاتالوگ مشخصات کنتاکتور سری DL

شماتیک سیستم توزیع نیروی برق در سطح

تابلوی اصلی

شماتیک توزیع نیروی برق در ارتفاع

جابجایی و حمل و نقل تابلو برق‌ها

منابع و مآخذ کتاب هندبوک جامع تابلوهای برق